Zamir (Adıl) konu anlatımı içerisinde öğreneceklerimiz ; zamir tanımı ve özellikleri , Sözcük halindeki zamirler ; [ Kişi (şahıs zamirleri), işaret zamiri, belgisiz zamir , soru zamiri, dönüşlülük zamiri] , Ek halindeki zamirler ; iyelik (aitlik) zamiri, ilgi zamiridir.
Zamir, İsim olmadıkları halde isimlerin yerini tutan ve isim gibi kullanılan sözcüklere denir.
Örnekler;
Ayşe, çok başarılı bir öğrencidir. — isim
O, çok başarılı bir öğrencidir. — zamir
Kalem, yere düşünce kırıldı. — isim
Bu yere düşünce kırıldı. — zamir
Sözcük Halindeki Zamirler
Kişi (şahıs) zamiri
İşaret zamiri
Belgisiz zamir
Soru zamiri
Dönüşlülük zamiri
Ek Halindeki Zamirler
İyelik (aitlik) zamiri
İlgi zamiri
Zamirlerin Özellikleri
- Zamirler ismin yerini tuttukları için yani isim gibi kullanıldıkları için isim çekim eklerini alabilirler.
-Beni — ben-i
- Zamirlerle isim tamlaması kurulabilir.
-Onun arkadaşı
- Ben ve sen kişi zamirlerine ‘-e-a’ yönelme hal eki geldiğinde bana ve sana şekline dönüşür.
-Ben-e,a— bana
-Sen-e,a— sana
- Zamirlerle ikileme kurulabilir.
-Senli benli konuşuyor.
-Öteki beriki
-Kendi kendine
SÖZCÜK HALİNDeki ZAMİRLER
-İnsan isimlerinin yerini tutan zamirlerdir. Türkçe de 3 tekil 3 çoğul olmak üzere 6 tane kişi zamiri vardır.
Ben — 1.Tekil
Sen— 2.Tekil
O — 3.Tekil
Biz — 1.Çoğul
Siz — 2.Çoğul
Onlar — 3. Çoğul
Örnekler;
-Beni neden aramadın? — zamir
-Bunları sen mi yaptın? — zamir
-Onu sen ara. — zamir
-Sizi davet etmemiş. — zamir
-Siz, onları tanımıyor musunuz? — zamir
-Bana hiç bahsetmedi. — zamir
-Ona da haber ver. — zamir
İşaret Zamiri
-İsimlerin işaret yoluyla belirtilerek gösteren zamirlerdir.
-İşaret zamirleri şunlardır; ‘bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, öteki, beriki, diğeri, öbürü, öylesi, böylesi, şöylesi, bura, şura, ora.’
NOT: O ve onlar sözcükleri insan ismi yerine kullanılırsa kişi insan dışı varlıklar yerine kullanılırsa işaret zamiri olur.
O, güvenilir biridir. — kişi zamiri
O, hepsinden daha tuzluydu. — kişi zamiri
Onlar buradan taşındılar. — işaret zamiri
Onlar çürümüş çöpe at.— işaret zamiri
NOT : İşaret zamiri ile işaret sıfatını birbirine karıştırmamalıyız.
-Bu ev çok güzel. İşaret sıfatı
-Bu çok güzel. İşaret zamiri
-Şu çocuk çok şımarık. İşaret sıfatı
-Şu, çok şımardı. İşaret zamiri
Belgisiz Zamir
-Varlıkların isimlerinin yerine belirsiz olarak tutan zamirlere belgisiz zamir denir.
-Belgisiz zamirler şunlardır; ‘biri, birkaçı, bir çoğu, kimi, hepsi, tümü, herkesi, birtakımı, herhangi biri, bazısı kimse, başkası, şey, hiç kimse.’
Örnekler ;
-Konuşmasını herkes ayakta dinledi. Belgisiz zamir
-Çoğu işlerini bitirmeden çıkmış ofisten. Belgisiz zamir
-Hiçbiri bu soruya cevap veremedi. Belgisiz zamir
-Kimse açıklama yapmadı bana. Belgisiz zamir
-Sınıftan herhangi birini çağır gelsin dedi müdür bey. Belgisiz zamir
NOT : Belgisiz zamir ile belgisiz sıfatı KARIŞTIRMAMALIYIZ!
Örneğin ;
-Bazı öğrenciler sorumluluklarını yerine getirmiyor. Belgisiz sıfat
-Bazıları sorumluluklarını yerine getirmiyor. Belgisiz zamir
Soru Zamiri
-Varlıkların adını yerini soru yolu ile tutan zamirleridir.
-Soru zamirleri şunlardır; Ne,kim, kime, nereye, kaç, hangisi, kaçı.
NOT :Soru zamirleri çekim eki alabilirler.
Kim — Kim-i, kim-e, kim-de, kim-den, kim-ler
Ne — ne -y-e, ne-y-i, ne-y-de, ne-y-den, ne-ler
Örnekler ;
-Bu romanın kim okumak ister? Soru Zamiri
-Gecenin bu saatinde nereden geliyorsun? Soru Zamiri
-Pazardan neler aldın? Soru Zamiri
-Bu gömleği kaça aldın? Soru Zamiri
-Ödüller kaçıncıya verildi? Soru Zamiri
NOT : Soru zamiri ile soru sıfatını karıştırmamalıyız.
Hangi soru daha zormuş. Soru sıfatı
Hangisi daha zormuş. Soru Zamiri
Dönüşlülük Zamirleri
-‘kendi’ sözcüğü dönüşlülük zamiridir.
-Kendi sözcüğüne uygun çekim eklerini getirirsin.
Örnekler ;
-Bunu kendi yaptı. —Dönüşlülük Zamirleri
-Bu soruyu kendim yaptım.— Dönüşlülük Zamirleri
-Sinemaya kendileri gitti. —Dönüşlülük Zamirleri
-Kendisi nerede? — Dönüşlülük Zamirleri
-Kendisi istedi gitmeyi. — Dönüşlülük Zamirleri
NOT : Pekiştirme anlamı katabilir.
Örnekler;
-Bunu ben kendim yaptım.
-Hatalarını sen kendin yaptın.
Ek HalindEKİ Zamirler
-İsimlere eklendiğinde o ismin kime veya neye ait olduğunu bildiren eklere iyelik zamiri denir.
Örnekler ;
-Okul-um ev-imiz-e çok yakın.
– Dayın-da seninle gelecek mi? İyelik z.
-Anne-m yarın gelecek size. İyelik z.
-Evleri çok küçülmüş. İyelik z.
-Perdenizi ne zaman yıkatacaksınız. İyelik z
Dün ayakkabısı yırtılmış. İyelik z.
İlgi Zamiri
İlgi zamiri -ki eki ile yapılır. -ki eki bir ismin yerini tuttuğu için ilgi zamiri olur.
Örnekler;
-Benim saçlarım senin saçlarından daha uzun.
-Benimki seninkinden uzun.
