Gerçek Anlam
Bir sözcüğün söylendiğinde akla gelen ilk anlama gerçek anlam denir.
Örnekler;
yemek yemeyeli epey oldu Sıcak gerçek anlam
dar sokaklarında durmadan dolaşıyordu. gerçek anlam Şehrin
ıslandı. gerçek anlam Yağmurda dışarda kaldığından
sildim. gerçek anlam Camları
Mecaz Anlam
Gerçek anlamın dışında kullanılan sözcüklere mecaz anlamlı sözcükler denir.
Örnekler ;
sıcak davrandı. Bize
düşünceleri ile herkesi sıkıyordu. Dar
ağır sorumluluğu ben alamam. Bu
ince davranış kadının hoşuna gitmişti. Bu
Terim Anlam
Bilim, sanat, spor ve meslek dallarıyla ilgili özel kavramları ifade eden sözcüklere terim anlamlı sözcükler denir.
Örnekler;
Derste üçgen açılarını hesapladık. Terim Anlam
Hücre konusu çok basit bir konu. Terim Anlam
taça gitti. Terim Anlam Top
penaltı vuruşu olduğunu belirtti. Terim Anlam Hakem
ilgili test çözüyoruz. EdatlarlaTerim Anlam
ovalarını tek tek saydı. Terim Anlam Türkiye’nin
nabzı çok yüksek. Terim Anlam Hastanın
Deyim Anlam
Mecaz anlam kullanılan ve deyim olan kelime gruplarına deyim anlam denir.
Örnekler;
ayaklarıma kara sular indi. O kadar gezdik ki
gözüne girdi. Öğrenci başarısıyla öğretmenin
dört gözle bekledi. Gelişini
Somut Anlam
5 duyu organımızın herhangi biriyle algılayabildiğimiz kavramlara somut anlam denir.
Somut anlam olması için illaki 5 duyu organımızın hepsiyle algılamamız gerekmez. En az biriyle algılamamız yeterlidir.
Örnekler;
Rüzgar, hava, nefes, ses, gürültü, tatlı, perde, ekşi, kalem, kitap, defter, bilgisayar ….
NOT: Sözcükler cümledeki anlamına göre somut veya soyut olabilirler.
Örnek;
gününde yanımda olmayan dostum olamaz. Kara Soyut Anlam
kara rengiyle dikkat çekmeyi başardı. Soyut Anlam Kalem
Soyut Anlam
5 duyu organımızdan hiç biriyle algılayamadığımız kavramları ifade eden sözcüklere soyut anlam denir.
Örnekler ;
Kin, nefret, aşk, hayal, sevgi, özlem, duygu, rüya …
Eş Anlamlı Sözcükler
Yazılışları ve okunuşları farklı ancak anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir.
Örnekler ;
Okul-Mektep
Öğretmen-Muallim
Öğrenci-Talebe
Fayda-Yarar
Kara-Siyah
Yaşlı-İhtiyar
Yaş-Islak
Özlem-Hasret
Yıl-Sene
Ak-Beyaz
Düş-Rüya
Hediye-Armağan
Al-Kırmızı
Zıt Anlam (Karşıt Anlam)
Anlam olarak birbirinin karşıtı olan sözcüklere zıt anlamlı sözcükler denir.
Islak x Kuru
Genç x Yaşlı
Soru x Cevap
Zayıf x Şişman
Sert x Yumuşak
Uzun x Kısa
Kolay x Zor
Eş Sesli Kelimeler
Yazılışları ve okunuşları aynı olan anlamları farklı olan sözcüklere denir.
Örnekler ;
Yaz, Kaz, Yüz, Gül …
Çok Anlamlılık
Bir sözcüğün zaman içerisinde kazandığı yeni anlamlar olabilir.
Sözcükler farklı anlamlarda kullanılabilir.
Örnekler ;
‘’Kurmak’’ kelimesinde çok anlamlılık örnekleri;
kurdu. Saatin alarmını kim
kurdu. Yemek hazırlayıp sofrayı
kurdular. Beraber iş ortaklığı
kuranlar için para pul önemli değildir. Hayal
Yakın Anlamlı Sözcükler
Aynı anlama gelmeyen ancak aralarında anlamsal bir yakınlık bulunan sözcüklere yakın anlamlı sözcükler denir.
Dost-Arkadaş
Yalan-Yanlış
İyi-Güzel
Sevinç- Mutluluk
Bakmak-Seyretmek
Yansıma Sözcükler
Doğadaki canlı ve cansız varlıkların çıkardıkları seslere yansıma sözcükler denir.
Doğadaki seslerin taklit edilmesiyle oluşur.
Örnekler;
şırıltısı eve kadar geliyor. Suyun
uğultu odama kadar geliyor. Bahçedeki
tıkırtılar herkesi rahatsız ediyordu. Tavandaki
şıp şıp damlıyordu. Musluk
gıcırtısına bir çare bulur. Babam kapının
NOT: Yansımalar ikileme oluşturularak da kullanılabilir.
Fokur fokur, küt küt,