Gerçek Anlam
Bir sözcüğün söylendiğinde akla gelen ilk anlama gerçek anlam denir.
Örnekler;
Sıcak yemek yemeyeli epey oldu gerçek anlam
Şehrin dar sokaklarında durmadan dolaşıyordu. gerçek anlam
Yağmurda dışarda kaldığından ıslandı. gerçek anlam
Camları sildim. gerçek anlam
Mecaz Anlam
Gerçek anlamın dışında kullanılan sözcüklere mecaz anlamlı sözcükler denir.
Örnekler ;
Bize sıcak davrandı.
Dar düşünceleri ile herkesi sıkıyordu.
Bu ağır sorumluluğu ben alamam.
Bu ince davranış kadının hoşuna gitmişti.
Terim Anlam
Bilim, sanat, spor ve meslek dallarıyla ilgili özel kavramları ifade eden sözcüklere terim anlamlı sözcükler denir.
Örnekler;
Derste üçgen açılarını hesapladık. Terim Anlam
Hücre konusu çok basit bir konu. Terim Anlam
Top taça gitti. Terim Anlam
Hakem penaltı vuruşu olduğunu belirtti. Terim Anlam
Edatlarla ilgili test çözüyoruz. Terim Anlam
Türkiye’nin ovalarını tek tek saydı. Terim Anlam
Hastanın nabzı çok yüksek. Terim Anlam
Deyim Anlam
Mecaz anlam kullanılan ve deyim olan kelime gruplarına deyim anlam denir.
Örnekler;
O kadar gezdik ki ayaklarıma kara sular indi.
Öğrenci başarısıyla öğretmenin gözüne girdi.
Gelişini dört gözle bekledi.
Somut Anlam
5 duyu organımızın herhangi biriyle algılayabildiğimiz kavramlara somut anlam denir.
Somut anlam olması için illaki 5 duyu organımızın hepsiyle algılamamız gerekmez. En az biriyle algılamamız yeterlidir.
Örnekler;
Rüzgar, hava, nefes, ses, gürültü, tatlı, perde, ekşi, kalem, kitap, defter, bilgisayar ….
NOT: Sözcükler cümledeki anlamına göre somut veya soyut olabilirler.
Örnek;
Kara gününde yanımda olmayan dostum olamaz. Soyut Anlam
Kalem kara rengiyle dikkat çekmeyi başardı. Soyut Anlam
Soyut Anlam
5 duyu organımızdan hiç biriyle algılayamadığımız kavramları ifade eden sözcüklere soyut anlam denir.
Örnekler ;
Kin, nefret, aşk, hayal, sevgi, özlem, duygu, rüya …
Eş Anlamlı Sözcükler
Yazılışları ve okunuşları farklı ancak anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir.
Örnekler ;
Okul-Mektep
Öğretmen-Muallim
Öğrenci-Talebe
Fayda-Yarar
Kara-Siyah
Yaşlı-İhtiyar
Yaş-Islak
Özlem-Hasret
Yıl-Sene
Ak-Beyaz
Düş-Rüya
Hediye-Armağan
Al-Kırmızı
Zıt Anlam (Karşıt Anlam)
Anlam olarak birbirinin karşıtı olan sözcüklere zıt anlamlı sözcükler denir.
Islak x Kuru
Genç x Yaşlı
Soru x Cevap
Zayıf x Şişman
Sert x Yumuşak
Uzun x Kısa
Kolay x Zor
Eş Sesli Kelimeler
Yazılışları ve okunuşları aynı olan anlamları farklı olan sözcüklere denir.
Örnekler ;
Yaz, Kaz, Yüz, Gül …
Çok Anlamlılık
Bir sözcüğün zaman içerisinde kazandığı yeni anlamlar olabilir.
Sözcükler farklı anlamlarda kullanılabilir.
Örnekler ;
‘’Kurmak’’ kelimesinde çok anlamlılık örnekleri;
Saatin alarmını kim kurdu.
Yemek hazırlayıp sofrayı kurdu.
Beraber iş ortaklığı kurdular.
Hayal kuranlar için para pul önemli değildir.
Yakın Anlamlı Sözcükler
Aynı anlama gelmeyen ancak aralarında anlamsal bir yakınlık bulunan sözcüklere yakın anlamlı sözcükler denir.
Dost-Arkadaş
Yalan-Yanlış
İyi-Güzel
Sevinç- Mutluluk
Bakmak-Seyretmek
Yansıma Sözcükler
Doğadaki canlı ve cansız varlıkların çıkardıkları seslere yansıma sözcükler denir.
Doğadaki seslerin taklit edilmesiyle oluşur.
Örnekler;
Suyun şırıltısı eve kadar geliyor.
Bahçedeki uğultu odama kadar geliyor.
Tavandaki tıkırtılar herkesi rahatsız ediyordu.
Musluk şıp şıp damlıyordu.
Babam kapının gıcırtısına bir çare bulur.
NOT: Yansımalar ikileme oluşturularak da kullanılabilir.
Fokur fokur, küt küt,
