Edat Bağlaç Ünlem Konu Anlatımı İçerisinde Öğreneceklerimiz ;
- Edat (İlgeç) nedir
- Edat çeşitleri
- Bağlaç nedir
- Bağlaç Çeşitleri
- Ünlem nedir, nerelerde kullanılır
Edat (İlgeç)
Tek başına anlamı olmayan cümle içerisinde anlam kazanan sözcüklere edat (ilgeç) denir.
Örnekler;
-gibi — çiçek gibi kızdı
-göre — bana göre bu soru yanlış
-kadar — onun kadar tatlı dilli bir çocuk daha yoktur.
NOT: Başlıca edatlar şunlardır; ‘ile, gibi, göre, içi, ancak, üzere, yalnız, değil, -e doğru, karşı, başka’ gibi kelimelerdir.
NOT : ‘ile’ sözcüğü hem edat hem bağlaç olarak kullanılabilir edat olması için ‘ile’ kelimesinin yerine ‘ve’ sözcüğünü getirdiğinizde anlamsız olması gerekir. Anlamlı olursa bağlaç olur.
Annem uçak ile Ankara’ya gitti. — edat
Dün pantolon ile gömlek aldım — bağlaç
İçin
Sadece edat olarak kullanılır.
Örnekler;
-Maça gitmek için annesinden izin almalıydı.
Baloya davet edilmediği için üzüldüğünü anlatıyordu.
Vatan için canımız feda.
Kadar
Sadece edat olarak kullanılır.
Örnekler ;
Keki benim kadar güzel yapamamış.
Çarşıya kadar yürüyerek gitti.
Paran kadar konuş.
Üzere
Sadece edat olarak kullanılır.
Örnekler;
Yaylaya gitmek üzere yola koyulduk.
Yağmur yağmak üzere.
Valizimi vermek üzere alabilirsin.
Yalnız
Hem edat hem bağlaç olarak kullanılır.
NOT : Yalnız sözcüğünün yerine ‘sadece’ kelimesi getirildiğinde anlamlıysa -edat- , anlamsızsa -bağlaç- olur. Yalnız sözcüğünün yerine ‘ama,fakat’ sözcükleri getirildiğinde de bağlaç olur.
Örnekler;
Bu deneme de yalnız Türkçe soruları kolaydı. — edat
Beni yalnız sen anlıyorsun. — edat
Dersine çalışıyor yalnız tekrar etmiyor. — edat
NOT : Yalnız sözcüğü edat ve bağlaç dışında sıfat, zarf, isim, olarakda kullanılır.
Örnekler;
Tepedeki evde yalnız yaşayan adam sessizliği seviyormuş. — sıfat
Bu yalnız çocuğun hiç arabası yokmuş. — sıfat
Geç saatte dışarı yalnız çıkmayın. — zarf
Ancak
Hem edat hem bağlaç olarak kullanılabilir.
NOT :Ancak sözcüğünün yerine ‘sadece,tek’ kelimelerini getirdiğimizde cümle anlamlı oluyorsa edattır. Ancak kelimesinin yerine ‘ama, fakat’ anlamlıysa bağlaçtır.
Duvarı ancak bu fırçayla boyayabilirsin. edat
Odamda ders çalışabilirsin ancak dağınık bırakma.— bağlaç
Bu işin üstesinden ancak sen gelebilirsin. — edat
Bu sorunun çözümünü ancak ondan öğrenebiliriz. — edat
Değil
Sadece edat olarak kullanılır. Olumsuzluk edat edatı olarak kullanılır. Geldiği cümleye olumsuzluk anlamı katar.
Örnekler;
Bugünlerde hiç mutlu değilim. — edat
Yaşananlardan ben sorumlu değilim — edat
NOT : Fiil cümlelerin olumsuzunu yaparken -ma -me -mez-maz olumsuzluk ekleri kullanılır. İsim cümlelerinin olumsuzunu yaparken değil, kelimesi kullanılır.
Örnekler;
Onlar evdeler. — olumlu
Onlar evde değiller. — olumsuz
Anlattıklarımı iyi dinledi. — olumlu
Anlattıklarımı iyi dinlemedi. — olumsuz
-e doğru
Sadece edat olarak kullanılır.
Örnekler;
Kardeşiyle okula doğru gitti. — edat
Ona doğru yürümeye başladı. — edat
Sabaha doğru geldi eve. — edat
Karşı
Sadece edat olarak kullanılır.
Örnekler;
Boğaza karşı oturup kahve içtik. — edat
Sabaha karşı yola çıktık. — edat
Ailemize karşı sorumluluklarımızı bilmeliyiz. — edat
NOT : Karşı kelimesi isim ve sıfat olarak kullanılabilir. Bu sözcükleri edat ile karıştırmamalıyız.
Örnek;
Onlar karşı mahallede oturuyorlar. — sıfat
Başka
Sadece edat olarak kullanılır.
Senden başka herkes sinemaya gitti. — edat
Ali’den başka kimse sınıfta değildi. — edat
NOT: Başka sözcüğü sıfat,zamir ve zarf olarak kullanılır.
Bunu başka kişi yaptı.
Başkası bunu yapamaz.
Evde neden başka konuşuyorsun.
Diye
Sadece edat olarak kullanılır.
Örnekler;
Onu üzmeyeyim diye anlatmadım.
Bende geleceğim diye tutturdu.
NOT : Doğru sözcüğü sıfat ve zarf olarak da kullanılabilir.
-Doğru insan her halinden belli olur.
-Doğru cevap hangisi çıktı.
-Soruyu doğru cevapladı.
NOT : Soru anlamı katan ‘mı, mi, mu, mü’ soru edatı olarak kullanılır.
Örnekler;
Eve gitti mi?
Kardeşim mi düştü?
Bizimle misin?
BAĞLAÇ
Tek başına anlamı olmayan cümle içinde anlam kazanan, kelimeleri veya cümleleri birbirine bağlayan sözcüklere bağlaç denir.
Başlıca bağlaçlar şunlardır;
İle, ve, veya, ya da, yalnız, ancak, ama, fakat, lakin, oysa, çünkü, zira, ise, ki, de, ne……ne, hem……hem, ya…..ya
İle
Hem edat hem bağlaç olarak kullanılır.
İle kelimesi yerine ve kelimesi getirilirse ve anlamlı olmazsa edat olur.
Örnekler;
Kedi ile fare koşturuyorlardı kedi ve fare koşturuyorlardı — bağlaç
Otobüsle dünyanın öbür ucuna kadar gidebilir. — edat
Ve
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Annem ve babam pazara gittiler. — bağlaç
Bu resimleri kardeşim ve ben yaptık. — bağlaç
Veya(ya da)
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Yazılısını bitiren kitap okusun ya da test çözmeye başlasın.—bağlaç
Oraya gitmedi ya da bize gittiğini söylemedi. —- bağlaç
Yalnız (Ancak)
Hem edat hem bağlaç olarak kullanılır.
NOT : Yalnız ve ancak sözcükleri sadece anlamında ise edat: ‘ama, fakat’ anlamında kullanılırsa bağlaç olur.
Örnekler;
Konuya iyi konuştu ancak sınavda yapamadı. — bağlaç
Ona yalnız sen yardım edebilirsin. — edat
Ama – Fakat- Lakin -Oysaki
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Eda şurup içti ama faydasını göremedi. — bağlaç
Seninle alışverişe gelirim fakat sonrasında yemek ısmarlarsan. —bağlaç
Ödevini yaptı lakin evde unuttu. — bağlaç
NOT: Ama bağlacı pekiştirme anlamı da katabilir.
Örnek;
Anneciğin seni çok ama çok seviyor.
Çünkü, Zira
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Çok üşüyorum çünkü kazağımı evde bıraktım.
Sizinle parka giderim zira öncelikle yapmam gereken ödevlerim var.
İse
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Filmi ben beğendim, baban ise beğenmedi. — bağlaç
Hava çok soğuk sen ise terliyorsun. — bağlaç
Ki
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Baktım ki herkes oraya koşuyor. — bağlaç
Yozgat ki çok şirin bir şehirdir. — bağlaç
Elimden tut ki kaybolmayayım. — bağlaç
De
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Gitmem de gitmem diye tutturdu. — bağlaç
Naime de bizimle gelecek. — bağlaç
Gel de çık bu işin içinden. — bağlaç
Ne…..Ne
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Ne soğanı ne sarımsağı severim. — bağlaç
Ne arıyor ne soruyor hayırsız. — bağlaç
Ne gelen var ne giden var. — bağlaç
Ya…Ya
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Örnekler;
Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin. — bağlaç
Ya ödevini yaparsın ya sonucuna katlanırsın. — bağlaç
Hem….Hem
Sadece bağlaç olarak kullanılır.
Hem suçlu hem güçlü. — bağlaç
Üniversitedeyken hem okumuş hem çalışmış. — bağlaç
Ünlem
Acıma, sevinç, heyecan, korku, şaşırma, öfke, bıkma, beğenme, beğenmeme, özlem, endişe, alay etme, küçümseme, gibi duyguları anlatan sözcüklerden sonra kullanılır.
Örnekler;
Vah vah! çok kan kaybetmiş zavallı. (acıma)
Hey gidi günler hey! şimdi genç olacaktım ki… (özlem)
Of! çok canım sıkıldı. (bıkma)
Aferin! hemen çözdün soruyu. (beğenme)
- Seslenme bildiren sözcüklerden veya sözcük gruplarından sonra da ünlem kullanılır.
Örnekler;
İmdat! hırsız var.
Ey Türk gençliği!
Hey! nereye gidiyorsun?
EDAT BAĞLAÇ ÜNLEM TEST SORULARI İÇİN TIKLAYINIZ.
EDAT BAĞLAÇ ÜNLEM ALIŞTIRMA ÖRNEKLERİ İÇİN TIKLAYINIZ.
